Słowo starosty bielskiego z okazji Narodowego Święta 3 Maja

Drodzy Mieszkańcy Powiatu Bielskiego
Szanowni Państwo

Przychodzi nam obchodzić Narodowe Święto 3 Maja i poprzedzające je Święto Pracy i Święto Flagi Rzeczypospolitej Polskiej w zupełnie nieoczekiwanych okolicznościach. Po raz pierwszy w naszej najnowszej historii będziemy je celebrować bez bezpośredniego kontaktu ze sobą w zaciszach domowych, a nie wypełnionych świątyniach i miejscach pamięci narodowej. Możemy jednak zrobić wszystko, by godnie upamiętnić każde z nich, a szczególnie 229. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja.

W tej nietypowej i trudnej dla nas wszystkich sytuacji sięgnijmy po zachowaną wiedzę historyczną, odnoszącą się do ostatnich dekad XVIII wieku. Wszyscy wiemy, w jak trudnym położeniu znalazła się wówczas Rzeczpospolita. Wolna elekcja i liberum veto osłabiały ustrój polityczny, magnateria wspólnie z ambasadorami obcych mocarstw prowadziły własną politykę rozszarpującą państwo, zacofana i warcholąca szlachta hamowała każdą próbę reform. Nasza Ojczyzna staczała się w przepaść, pchana do niej własnymi i obcymi rękami.

A jednak znalazła się garstka zdesperowanych ludzi, którzy obdarzeni zostali wizją cofnięcia Rzeczypospolitej znad krawędzi grobu i przywrócenia należnych jej sił i pozycji międzynarodowej. Byli to politycy i artyści, duchowni i mieszczanie, ludzie różnych stanów, profesji i poglądów. Połączyła ich jednak wspólna myśl o konieczności zreformowania państwa. Przewodził im król Stanisław August Poniatowski, a wspierali go Stanisław Małachowski, Kazimierz Nestor Sapieha, Hugo Kołłątaj, Ignacy i Stanisław Kostka Potoccy, Adam Kazimierz Czartoryski, Julian Ursyn Niemcewicz i wielu innych. Już od lat 60. XVIII w. rozpoczęli oni powolną pracę nad ulepszaniem państwa, dążąc przede wszystkim do zmiany świadomości szlachty i wykształcenia nowoczesnych postaw patriotycznych. W ten sposób założono Szkołę Rycerską, pismo „Monitor”, Komisję Edukacji Narodowej, Bibliotekę Załuskich i wiele innych instytucji o państwowotwórczym charakterze. Wszystkie te dążenia znalazły swoje ukoronowanie w reformach Sejmu Wielkiego, a szczególnie Ustawy Rządowej, zwanej Konstytucją 3 Maja.

Była ona pierwszym demokratycznym aktem zasadniczym w Europie i drugą konstytucją na świecie. Miała stać się podstawą naprawy Rzeczypospolitej w wymiarze ustrojowym i społecznym, miała umocnić państwo i przez to uchronić przed utratą niepodległości. Ten nowoczesny akt proklamował zasady, które i dzisiaj uznawane są za zasady państwa demokratycznego. W czasie rozbiorów Polski Konstytucja 3 Maja była traktowana jako symbol dążeń do odzyskania niepodległości. Dla wielu Polaków w tamtym czasie świętowanie jej uchwalenia było okazją do manifestowania swojego patriotyzmu. zbudowanej wokół praw i swobód obywatelskich, tolerancji, wolności wyznania, pokoju. Połączyła ona chrześcijańskie tradycje Europy i wartości Oświecenia, umożliwiła powstanie i przetrwanie narodu polskiego przez okres zaborów, niewoli i okupacji. Dziś obchodzimy piękną i optymistyczną rocznicę, świadcząca o tym, że Polacy są w stanie zjednoczyć się dla dobra wspólnego.

Obecnie w naszym państwie posiadamy konstytucję, która funkcjonuje już 23 lata. Fakt ten stanowi silny fundament polityczno-ustrojowy Polski. Każde państwo musi posiadać dokument określający ład prawny, społeczny, gospodarczy czy polityczny. Takim dokumentem zapewne jest konstytucja. Aby mogły zaistnieć w codziennym życiu przesłania płynące z konstytucji, trzeba konsekwentnie i mozolnie wcielać w życie jej zapisy. Mówiąc krótko przestrzegać i strzec konstytucji. Takie jest wyzwanie współczesnej demokracji. Partykularne interesy polityczne nie mogą być usprawiedliwieniem do niszczenia podstaw demokracji, które mają swoje źródło w konstytucji jak najwyższym akcie prawnym przyjętym przez Naród. Najważniejszym obecnie zadaniem moralnym i patriotycznym dla Polaków jest kreowanie postaw praworządności i wspieranie praworządności. Dziś bowiem, kiedy zdawało się, że mamy już w miarę dojrzałą demokrację, pod płaszczem idei demokratycznych zrodziły się idee, które chętnie odwołują się do idei i dziedzictwa ustawy zasadniczej, depcąc godność nie tylko pojedynczych osób, ale też uznanych autorytetów moralnych i politycznych, a nawet instytucji państwowych. Przeczy temu myśl Konstytucji 3 Maja, uczącej nas zabiegania o respektowanie praw wszystkich ludzi. Także demokratycznie wybrane, samorządowe władze powiatu, miast i gmin, wśród których są ludzie różnych wyznań i narodowości, uznają za celowe, uzasadnione i niezbędne działania służące jak najlepiej ich mieszkańcom. Efektywna współpraca między nimi budowana jest nie na podziałach, lecz na wyjątkowej zgodności. Ośmielam się myśleć, że w ten sposób skromnie realizowana jest idea ekumenizmu i jedności, której idee zaszczepił w naszych umysłach, pozostający w drogiej pamięci Ojciec Święty Jan Paweł II.

Drodzy Mieszkańcy Powiatu Bielskiego! W przededniu Narodowego Święta 3 Maja i poprzedzających go dni świątecznych zwracam się do Was z prośbą, abyśmy w tym trudnym czasie nie zapomnieli o ważnych wydarzeniach historycznych. Nie zapomnieli o braterstwie i przyjaźni. Uczcijmy te święta godnie ze świadomością, iż to z nich właśnie wyrośliśmy, że to one nas ukształtowały i im zawdzięczamy to, że dziś zdajemy wielki egzamin z dojrzałości społecznej. Wywieśmy flagi narodowe, z zachowaniem odpowiednich zasad ostrożności złóżmy wiązanki kwiatów pod pomnikami i pamiętajmy, żeśmy Polakami. Życzę Państwu miłego świętowania i wiele, wiele dobra, przede wszystkim zaś zdrowia, spokoju i poczucia bezpieczeństwa.

Z wyrazami szacunku

Sławomir Jerzy Snarski
Starosta Bielski