„Harcerskim prawom… – wiernymi zawsze być”
Ks. Fabian Szczerbicki
Z historii bielskiego harcerstwa
Początki powstania bielskiego harcerstwa sięgają 1919 roku i wiążą się z osobą ks. Fabiana Szczerbickiego, komendanta Harcerskiego Okręgu Brzeskiego, który przybył do Bielska i rozpoczął organizowanie drużyny skautowo-harcerskiej w Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki.
Harcerstwo w szkole zainicjował 6 marca 1919 r. Kazimierz Inojewicz, pracownik sekretariatu wraz z dh. Janem Koseckim, Leopoldem Wróblewskim i Michałem Burzyńskim. Pierwszym drużynowym I MDH im. Romualda Traugutta został Zygmunt Kłopotowski, urzędnik miejscowego starostwa. Żeńską Drużynę Harcerską im. Emilii Plater 1 kwietnia 1919 r. założyła Bronisława Burzyńska, 17-letnia uczennica gimnazjum.
Bronisława Burzyńska
Pracę organizacyjną obu drużyn harcerskich koordynował ks. dr Bronisław Zaleski, pierwszy dyrektor gimnazjum, w oparciu o powołaną przez księdza Giedrojcia Radę Opiekuńczą Drużyn Harcerskich. Tworzyli ją: starosta Józef Sieńkowski, Artur Gartkiewicz – właściciel majątku w Andryjankach, Apolonia Gojawiczyńska, znana pisarka, przewodnicząca Polek w Bielsku, i polonista Stanisław Mercik, były legionista. Funkcję komendanta powierzono Bronisławie Burzyńskiej, a zastępcy – Zenobii Wanagos.
Bielskie harcerstwo posiada chlubną historię, w którą wpisują się m.in.: Jerzy Rosiak i Kazimierz Kułakowski – późniejsi księża, ks. Tadeusz Tararuj, komendant Hufca Janek Sielicki, Janina Żarniewiczówna, Zbyszek Jerzykowski, Janusz Domański, Kazimierz Wnętrzycki, phm. Tadeusz Czaczkowski i hm. Stanisław Miller. Wielu z nich nie przerwało swojej działalności podczas obu okupacji, a po wyjściu z podziemia drużyny harcerskie działalnością objęły całą szkołę.
Ks. Kazimierz Kułakowski
Dziś hufiec ZHP w Bielsku Podlaskim swoim terenem działania obejmuje powiat bielski i hajnowski. Działa w nim 16 gromad zuchowych, 14 drużyn młodszoharcerskich, dwie drużyny starszoharcerskie, dwie drużyny wędrownicze i pięć drużyn wielopoziomowych. Trzydzieści dziewięć drużyn skupia około 600 zuchów i harcerzy oraz 60 instruktorów pełniących funkcje drużynowych. Krąg instruktorski skupia także starszyznę harcerską. Pracą hufca kieruje siedmioosobowa komenda hufca na czele z komendantem hm. Markiem Boratyńskim i jego zastępcami – ks. hm. Piotrem Jurczakiem i phm. Anną Sorokin.
Apel i ognisko
W piątek, w godzinach popołudniowych, druh przewodnik Dariusz Kośko zakwaterował ponad 130 zuchów, harcerzy i ich opiekunów w Zespole Szkół nr 3 im. W. S. Reymonta przy ul. Widowskiej. Na Placu Ratuszowym im. Jana Pawła II apelem z udziałem 30 harcerzy seniorów zainaugurowano obchody jubileuszowego zlotu upamiętniającego 90. rocznicę bielskiego harcerstwa. Podczas apelu, rozkazem specjalnym skierowanym do zuchów, harcerzy i instruktorów Hufca hm. Boratyński mianował komendę obchodów zlotu 90-lecia bielskiego harcerstwa. Funkcję komendanta zlotu powierzył ks. hm. Jurczakowi. Phm. phm. Sorokin i Agnieszka Kośko objęły funkcję zastępców ds. programowych i organizacyjnych. Oboźną zlotu została dh Klaudia Łapińska. Hm. Boratyński powitał byłych komendantów: hm. Włodzimierza Łozińskiego, hm. Stanisławę Korzeniewską, hm. Danutę Borowik, drużyny z Kleszczel, Narewki, Narwi, Bociek i Bielska, seniorów z Suwałk, Białegostoku, Łomży i Bielska. Komendant przypomniał, że patronat honorowy nad zlotem objął ks. biskup Dydycz, hm. Andrzej Bajkowski – komendant ZHP Chorągwi Białostockiej, starosta bielski Sławomir Jerzy Snarski, burmistrz Bielska Podlaskiego Eugeniusz Berezowiec i wójt gminy Bielsk Podlaski Raisa Rajecka. Ognisko na placu Zespołu Szkół nr 3, po wciągnięciu flagi na maszt rozpalili bielscy włodarze.
Starosta bielski Sławomir Jerzy Snarski wręcza pamiątkową statuetkę phm. Agnieszce Kośko
Za okazywaną troskę i zaangażowanie w sprawy wychowania dzieci i młodzieży hm. Andrzej Bajkowski wręczył Srebrną Honorową Odznakę Przyjaciół Harcerstwa m.in.: Antoninie Turkowicz, Wiesławowi Cieśli, Alinie Baranowskiej, Januszowi Łuczajowi, Tadeuszowi Szereszewskiemu i Zofii Tymińskiej. Hm. Bajkowski skierował też specjalne przesłanie do uczestników zlotu, w którym wyraził serdeczne podziękowanie i słowa uznania za dorobek hufca, wspaniałą atmosferę towarzyszącą zbiórkom, wycieczkom, rajdom, złazom, biwakom, obozom i zimowiskom, niezapomnianym wrażeniom i spotkaniom przy ogniskach, gdy pod niebo strzelały skry.
Pamiątkowe ryngrafy z rąk hm. Boratyńskiego otrzymali bielscy włodarze, którzy także wraz z przesłaniem i życzeniami obdarowali pamiątkami komendę hufca. Na rozpoczynający się sezon wodny w Rydzewie wójt Rajecka przekazała hufcowi dwuosobową motorówkę, zaś starosta Snarski sfinansował zakup kamizelek ratunkowych i oprzyrządowanie do łódek znajdujących się w bazie hufca w Rydzewie.
Komendant bielskiego Hufca ZHP Marek Boratyński wraz z wójt gminy Bielsk Podlaski Raisą Rajecką
– Apel, ognisko z udziałem pokoleń harcerskich, bieg patrolowy „Tropami bielskiego harcerstwa”, dziękczynny molebień za ZHP w cerkwi Narodzenia NMP, spotkanie pokoleń w I Liceum Ogólnokształcącym im. T. Kościuszki z udziałem starszyzny i seniorów Chorągwi Białostockiej, gry i zabawy integracyjne i Eucharystia w parafii Najświętszej Opatrzności Bożej sprawowana przez ks. biskupa Antoniego Dydycza, stanowią program zlotu – wyjaśnia hm. Boratyński, komendant bielskiego Hufca.
Spotkanie pokoleń
W sobotę w cerkwi Narodzenia NMP odprawiono dziękczynny molebień za ZHP. Ks. phm. Andrzej Nielipiński, kapelan harcerstwa, i ks. proboszcz Jerzy Bogacewicz w nawiązaniu do historii harcerstwa podkreślili piękną ideę harcerskiego wychowania na chwałę Bogu i bliźniemu. Modlącym się ks. proboszcz ofiarował monografię poświęconą historii cerkwi. Odbywający się bieg „Tropami bielskiego harcerstwa” opóźnił nieco spotkanie w I LO, gdzie powstało harcerstwo.
Dziękczynny molebień za ZHP w cerkwi Narodzenia NMP w Bielsku Podlaskim
– Już w 1993 roku współorganizując 75. rocznicę powstania bielskiego harcerstwa zrozumiałem, że hm. ks. prof. Kazimierzowi Kułakowskiemu, hm. Janowi Sielickiemu i innym obecnym naszym absolwentom harcerstwo było całym życiem – podkreśla Tadeusz Szereszewski. – Stąd w roku poprzedzającym obchody setnej rocznicy harcerstwa krajowego (Kraków) wrześniowe spotkanie w szkole druhny Janiny Welento (matura 1945) i aktorki teatralnej Zofii Melechówny było impulsem do przygotowania koncertu „Wcześniej niż Niepodległa” upamiętniającego rocznicę założenia gimnazjum, odzyskania niepodległości Polski i powstania harcerstwa.
Bieg patrolowy „Tropami bielskiego harcerstwa”
„Spotkanie pokoleń” otworzyła Jolanta Jancewicz, dyrektor I LO. Zebrani obejrzeli prezentację multimedialną wraz z narracją uczniów liceum – Darii i Łukasza – oraz wysłuchali recytacji wierszy nieżyjącego już wychowanka Czesława Welento. Zebrani wysłuchali też gawędy ks. infułata Eugeniusza Borowskiego, matura 1948, z listopadowego koncertu zorganizowanego w Państwowej Szkole Muzycznej. „Modlitwę harcerską” zaśpiewali Iwona Bolesta i Mateusz Stadnicki. Ostatnią planszę autor prezentacji i wystawy Tadeusz Szereszewski poświęcił zmarłemu w styczniu hm. Stanisławowi Millerowi.
Spotkanie pokoleń w I Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki w Bielsku Podlaskim
Uczestniczący w „Spotkaniu pokoleń” hm. Wiesław Falkowski i phm. Eleonora Drożyńska, związani z harcerstwem także w okresie powojennej Polski, nie kryli wzruszenia czcząc minutą ciszy pamięć ponad 120 kolegów i koleżanek poległych w walce o wolną Polskę. Witold Hryniewicki (matura 1933) nie przyjął narzuconego Polsce systemu i wyjechał z Polski. Dziś 95-letni Kalifornijczyk, wierny prawu harcerskiemu, patriota, darczyńca, społecznik i działacz polonijny nie rozstaje się z orłem w koronie na swojej marynarce. W czerwcu 2008 minister Krupski odznaczył go medalem Pro Memoria.
Witold Hryniewicki (matura 1933)
Po obiedzie nastąpił przemarsz do amfiteatru na prezentację dorobku artystycznego drużyn. Występy Leśnych Duszków phm. Kośko z Integracyjnego Przedszkola nr 3 i Leśnych Skrzatów podopiecznych przewodnik. Agnieszki Pieśluk z Przedszkola nr 1 w Hajnówce nie ustępowały poziomem występom drużyn starszych.
Krzyż Światowych Dni Młodzieży i ikona Matki Bożej
Niedzielną Eucharystię w kaplicy pw. Najświętszej Opatrzności Bożej wraz z ks. biskupem Dydyczem współkoncelebrowali: ks. proboszcz Kazimierz Zalewski, ks. hm. Zbigniew Niemyjski, kapelan Powiatowego Związku Drużyn w Hajnówce, ks. hm. Jurczak, komendant hufca i ks. Łukasz Gołębiewski, sekretarz ks. biskupa. We mszy św. w stroju harcerskim uczestniczyła Urszula Siecińska (matura 1969).
Eucharystia w kościele pw. Opatrzności Bożej
sprawowana przez JE ks. bp. Antoniego Dydycza
– Krzyż harcerski zrodził się z krzyża Chrystusowego, etos harcerski płynie z etosu, o którym mówi nam krzyż Chrystusa. Niech to jedno i drugie – mówił biskup Dydycz – będzie jednocześnie źródłem siły i dynamiki w rozwoju harcerstwa polskiego, aby każda harcerka i każdy harcerz, każda dziewczyna i każdy chłopiec nosząc ten krzyż byli świadkami tego wielkiego wydarzenia i zwiastunami tego, co człowiek może zrobić, kiedy zawierzy swoje życie Chrystusowi.
Urszula Siecińska z wnukiem Maciejem Jaworowskim
Ks. proboszcz podziękował ks. biskupowi za obecność papieskiego krzyża Światowych Dni Młodzieży z 1984 roku i ikony Matki Bożej – Stolicy Mądrości. Wyraził wdzięczność naczelnikowi Anatolowi Tymińskiemu, reprezentującemu starostę bielskiego, za obecność dyrektorów szkół, pocztów sztandarowych, młodzieży i dzieci. Szczególne podziękowanie skierował do hm. Boratyńskiego i wspólnoty ZHP oraz Chóru Polskiej Pieśni Narodowej.
Poczet harcerski Komendy Hufca ZHP w Bielsku Podlaskim
Po odśpiewaniu modlitwy harcerskiej „O, Panie Boże” adoracji krzyża przewodniczył ks. Andrzej Witerski. Do krzyża podchodziły poczty sztandarowe wraz z nauczycielami, prosząc Chrystusa o potrzebne łaski. Przez trzy dni, a także podczas procesji Bożego Ciała poczet harcerski Komendy Hufca tworzyli Bartosz Margański, Karol Rzepniewski i Bogdan Olszewski.
Całym życiem…
Po obiedzie nadszedł czas na podsumowanie zjazdu. Na ostatniej zbiórce hm. Jurczak udzielił pochwały całej komendzie zlotu za wzorowe wypełnienie służby. Szczególną pochwałę otrzymała dh. Łapińska oraz drużyna z Kleszczel.
– Niech prawo harcerskie stanie się naszym dekalogiem nie tylko podczas zlotu, ale także w życiu codziennym – mówił podsumowując zlot ks. hm. komendant Jurczak. – Uczyńmy wszystko, aby nasi następcy w przyszłych pokoleniach wspominali nas jako tych, którzy byli wierni ideałom harcerskim.
Najliczniejszą grupę na zlocie stanowili harcerze seniorzy z Łomży: Irena i Henryk Wagner, Zbigniew i Wanda Chaciowie, Anna Skarżyńska, Jadwiga Świderska, Edward Stefanowicz i Zofia Tyszko. W zlocie uczestniczył też hm. Zdzisław Tabor, geodeta, nauczyciel, emeryt, działacz harcerski ZKRP i BWP, który w latach 1943-1944 był w Szarych Szeregach (Zawiszacy), a od 1944 do 1949 roku drużynowym drużyny im ks. Piotra Skargi. W latach 1989-1994 powrócił do ZHP do drużyny Korzenie w Szczecinie, a od 1995 r. jest w ZHP w Białymstoku w Kręgu Instruktorów i Starszyzny Harcerskiej.
Marian Jonkajtys (emerytowany dyrektor bielskiego Zespołu Szkół Mechanicznych) z harcerstwem związał się przed wojną, należąc do gromady zuchowej. Z całą rodziną został wywieziony do północnego Kazachstanu, kołchozu Siewierny, gdzie przebywał przez sześć lat. W Szczuczynie, w szkole podstawowej należał do drużyny harcerskiej im. św. Jerzego. W szkole zawodowej w Ełku był instruktorem ZHP, prowadził drużynę zuchową i harcerską, uczestniczył w pracach Komendy Hufca w Ełku i Komendy Chorągwi Białymstoku. Od lutego 1970 r. rozpoczął organizowanie Mechanicznej Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Bielsku, gdzie włączył się w nurt pracy tutejszego harcerstwa.
Krąg na zakończenie zlotu
Zawiązany krąg, przekazana iskierka nadziei i serdeczny uścisk dłoni, odśpiewanie hymnu harcerskiego „Wszystko, co nasze…”, opuszczenie Biało-Czerwonej” harcerskie pozdrowienie „Czuwaj” oznaczały, że zgodnie z rozkazem L.3/2009, kończy się zlot 90-lecia harcerstwa bielskiego, choć obchody jubileuszu trwać będą nadal.
– Mamy bogatą ofertę akcji letniej w Rydzewie nad jeziorem Niegocin, w lipcu i sierpniu podejmiemy służbę podczas uroczystości religijno-patriotycznych – informuje i do wzięcia udziału serdecznie zaprasza harcerzy i instruktorów hm. Boratyński, komendant Hufca.
Organizatorzy serdecznie dziękują Alinie Baranowskiej, dyrektor ZS nr 3, za serdeczne przyjęcie w szkole, sponsorom – firmom: Suempol, Hoop, Arhelan Burzyńscy, Glazur Łuczaj i Caritas Diecezji Drohiczyńskiej za finansowe wsparcie. Ks. biskupowi Dydyczowi, hm. Bajkowskiemu, staroście Snarskiemu, burmistrzowi Berezowcowi i wójt Rajeckiej za objęcie patronatu honorowego nad obchodami jubileuszu bielskiego harcerstwa.
Sztab ZHP, szet
