Rocznica pilickiej zbrodni

Po raz kolejny nie zapomniano o 50 mieszkańcach miasta i okolic, których ciała przeszyte niemieckimi pociskami 15 lipca 1943 r. padały do dołów śmierci wykopanych na leśnej polanie. Ich nazwiska odczytano na wstępie do rocznicowej uroczystości pod mauzoleum Ofiarom Barbarzyństwa, a na mogiłach złożono wiązanki kwiatów.

Piętnastego lipca 1943 r. o godzinie 4.30 niemieccy żandarmi wdarli się do wytypowanych wcześniej mieszkań, aresztując w sumie 49 osób, w tym 16 dzieci. Wśród nich znalazła się elita bielskiej inteligencji – księża (Ludwik Olszewski, Antoni Beszta-Borowski, Henryk Opiatowski z Brańska), nauczyciele, lekarze, inżynierowie, urzędnicy. Poprowadzono ich do więzienia gestapo w dzielnicy Hołowiesk w Bielsku Podlaskim. Tam dołączono do nich 18-letnią Mariannę Kłosowską, skazaną za ucieczki z przymusowych robót. Aresztowanych załadowano do samochodów ciężarowych i zawieziono na polanę Lasu Pilickiego na uroczysko Osuszek, gdzie nocą więźniowie bielskiego obozu karnego wykopali dół. Wszystkie ofiary rozstrzelano seriami z broni maszynowej.

Po wojnie, w 1945 roku, dokonano ekshumacji ciał pomordowanych, dokonując następnie ceremonii pogrzebowej na cmentarzu parafialnym. Uroczystościom żałobnym przewodniczył sufragan piński ks. biskup Karol Niemira. W późniejszym czasie nad zbiorową mogiłą wzniesiono pomnik – mauzoleum „Ofiarom barbarzyństwa 15 VII 1945 r.”.

Lipiec 1943 roku stał się najczarniejszym okresem dla mieszkańców Podlasia. Gauleiter Prus Wschodnich Erich Koch podjął działania pacyfikujące ten obszar, powołując specjalną grupę operacyjną, nazwaną od nazwiska dowódcy grupą Müllera. Dokonała ona wielu masowych egzekucji w różnych miejscowościach – od Grodna poprzez Białystok i Grajewo po Łomżę i Zambrów oraz w południowej części obecnego województwa podlaskiego. To właśnie ten oddział dokonał zbrodni w Lesie Pilickim.

^{Wiązankę kwiatów pod mauzoleum składa delegacja władz Powiatu Bielskiego}

W uroczystości poświęconej pamięci ofiar lipca 1943 roku wzięli udział licznie przybyli mieszkańcy miasta i powiatu bielskiego, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, w tym wicestarosta bielski Piotr Bożko oraz sekretarz powiatu Ryszard Anusiewicz, służby mundurowe i leśne, delegacje instytucji i przedsiębiorstw, harcerze i młodzież szkolna oraz poczty sztandarowe. Obecni byli także członkowie rodzin pomordowanych bielszczan.

Główną częścią obchodów tragicznej rocznicy była msza święta koncelebrowana pod przewodnictwem dziekana bielskiego ks. kanonika Ryszarda Zalewskiego. Nie zabrakło także przedstawicieli Cerkwi prawosławnej, w tym dziekana bielskiego ks. mitrata Leoncjusza Tofiluka.

^{Modlitwę wiernych odczytuje Ryszard Anusiewicz, przewodniczący Powiatowego Zespołu
ds. Obchodów Świąt Państwowych i Rocznic Patriotycznych oraz sekretarz powiatu}

Podczas mszy poruszającą homilię wygłosił ks. Dariusz Misior. Jej część poświęcił rozważaniu sensu ofiary, jaką przed 76 laty ponieśli pomordowani bielszczanie, ale też wzbudzał wśród zebranych refleksję, dotyczącą ich udziału w tej uroczystości. Ofiary zbrodni ginąc zostawiły bowiem swój niepisany testament, który powinniśmy wszyscy wypełniać, zachowując przywiązanie do Ojczyzny i polskości, dbając o nasze narodowe wartości.

^{Przemówienie wicestarosty Piotra Bożko na uroczysku Osuszek}

Po mszy udano się na miejsce straceń na uroczysku Osuszek w Lesie Pilickim. Tu, pod krzyżem modlitewnej pamięci, w miejscu gdzie znajdował się dół śmierci, zapalono znicze i złożono kwiaty. Krótkie przemówienie wygłosił wicestarosta Piotr Bożko, dziękując uczestnikom uroczystości za pamięć o tragicznych wydarzeniach lipca 1943 roku i ofiarach zbrodni. Wystąpił także Roman Czepe – wicestarosta białostocki, przedstawiciel ministra edukacji narodowej, który porównując zadbane groby i cmentarze niemieckich żołnierzy biorących udział w drugiej wojnie światowej z nierzadko opuszczonymi i zapomnianymi mogiłami obrońców polskiej ziemi, wołał o pamięć i szacunek dla nich. Kapłani obu wyznań – katolickiego i prawosławnego – poświęcili swoje modlitwy pomordowanym bielszczanom.

^{Delegacja władz Powiatu Bielskiego składa wiązankę kwiatów pod krzyżem modlitewnej pamięci}

_pd